I. THÔNG SỐ SÁCH

Tên sách: Từ điển yêu thích bầu trời và các vì sao

Tác giả: Trịnh Xuân Thuận

Dịch giả: Phạm Văn Thiều, Ngô Vũ

Khổ sách: 15 x 24 cm

Số trang: 784 trang

Giá bìa: 215.000 VNĐ

Loại bìa: Bìa mềm, tay gập

Năm xuất bản: 2011

Tái bản: 10/2012

Mọi thông tin chi tiết về cuốn sách cũng như chuỗi sự kiện của GS. Trịnh Xuân Thuận xin xem thêm tại: http://bautroivacacvisao.wordpress.com.

II. GIỚI THIỆU SÁCH

1. Tác giả Trịnh Xuân Thuận (sinh năm 1948) là một nhà khoa học người Mỹ gốc Việt trong lĩnh vực vật lý thiên văn, một nhà văn đã viết nhiều quyển sách có giá trị cao về vũ trụ học và về những suy nghĩ của ông trong tương quan giữa khoa học và Phật giáo. Ông còn là một nhà thơ, một triết gia, một Phật tử và một nhà hoạt động cho môi trường và hòa bình. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng trong lĩnh vực thiên văn và trong lĩnh vực văn hoá xã hội.

2. Tác phẩm:

Với dung lượng đồ sộ, gần 800 trang, Từ điển yêu thích bầu trời và các vì sao là cuốn sách dành cho những người muốn khám phá bầu trời và các vì sao, nhưng không nhất thiết phải có hành trang khoa học của một chuyên gia. Các mục từ được biên soạn một ngôn ngữ rõ ràng, đơn giản, giàu hình ảnh ẩn dụ nhưng không vì thế mà mất đi tính chính xác và khoa học. Cuốn từ điển trước hết chứa các mục từ mô tả cái thế giới lạ lùng và kỳ diệu của vật lý thiên văn: các "sao lùn trắng, các pulsar, các "lỗ đen"…, sau đó đề cập tới các mục từ nói về nguồn gốc của nhân loại, những mục từ kể về thiên sử thi hùng tráng của vũ trụ…

***

3. Mục lục

A, Ă, Â

Ánh sáng hóa thạch

Ánh sáng không nhìn thấy được

Ánh sáng khuếch tán của vũ trụ

Ánh sáng và bóng tối

Ánh sáng vũ trụ và vật lý thiên văn

Ảo tượng của Khí quyển Trái đất

Ảo tượng hấp dẫn

Ảo Tượng trái đất

Aristotle

Âm thanh khởi thủy của vũ trụ

B

Bẩm sinh và kinh nghiệm của các thiên hà

Bầu trời đêm

Bầu trời xanh

Big Bang

Bóng ma Copernicus

Brahé, Tycho

Bụi giữa các vì sao

Bức tường Planck (hay bức tường nhận thức)

Bức tường vận tốc ánh sáng

Bức xạ hóa thạch

C

Các Hệ Mặt trời khác

Các loại thiên hà

Các lực cơ bản

Cái chết của proton

Cặp Trái đất - Mặt trăng

Cấu tạo hóa học của vũ trụ

Cầu vồng

Chân không của vũ trụ

Chân không lượng tử

Chất thứ năm

Chòm sao

Chúa của Einstein

Chúa và Phật giáo

Chúa và sự phức tạp của vũ trụ

Chúa và Thời gian

Chúa và Vũ trụ học

Chuyển động lùi của hành tinh

Chuyển động trong vũ trụ

Con lắc Foucault

Copernicus, Nicolas

Cơ học lượng tử

Cực quang Bắc và cực quang Nam

D, Đ

Darwin, Charles

Detector ánh sáng

Diêm Vương tinh

Đa dạng sinh học

Đa vũ trụ

(Các) Đài thiên văn cổ đại

Đài thiên văn hiện đại

Đám sao

Đám sao cầu

Đám thiên hà

Đám và siêu đám thiên hà

Đất và Trời cổ đại

Đêm đen, hay nghịch lý Olberts

Định lý Gödel

E, Ê

Einstein, Albert: một thiên tài phức tạp

Europe

Ête

G

Gaia: Đất mẹ

Galilei, Galileo

H

Hành tinh kiểu Trái đất và hành tinh khổng lồ

Hành tinh ngoài Hệ Mặt trời

Hạt giống thiên hà

Hằng số vũ trụ

Hiệu ứng Doppler

Hiệu ứng nhà kính 1

Hiệu ứng nhà kính 2

Hình học của vũ trụ

Hỏa tinh

Hoàng đạo

Hoàng hôn 1

Hoàng hôn 2

Hỗn độn: sự cáo chung của chắc chắn và xác định

Hubble, Erwin: nhà thám hiểm tinh vân

I

Ích lợi của các sao siêu mới

K

Io

Kepler, Johannes

Khí hậu Trái đất

Khí quyển Trái đất

Khoa học và cái Đẹp

Khoa học và Lợi ích

Khoa học và Minh triết

Khoa học và Phật giáo

Khoa học và Phương pháp

Khoa học và Tâm linh

Khoa học và Thi ca

Khoảng cách trong vũ trụ: độ sâu của vũ trụ

Không-thời gian: một cặp không thể tách rời

Khúc xạ ánh sáng

Khúc xạ của khí quyển

Khúc xạ khí quyển Trái đất

Khủng long và Tiểu hành tinh sát thủ

Kiến trúc của vũ trụ, tấm toan vũ trụ

Kim tinh

Kính thiên văn không gian

Hubble

Kính thiên văn mặt đất

L

Lạm phát của vũ trụ

Laplace, Pierre-Simon de

Lịch sử vũ trụ

Lịch vũ trụ

Lỗ đen

Lỗ giun đào

Lỗ thủng tầng ozon

Lục quang tuyến

Lực hấp dẫn

Lý thuyết Dây

Lý thuyết thống nhất

M

MACHO và vật chất thông thường

Màu sắc

Mặt khuất của Mặt trăng

Mặt trăng, con đẻ của Trái đất

Mặt trăng đang rời xa Trái đất

Mặt trăng hãm chuyển động quay của Trái đất

Mặt trăng và thủy triều

Mặt trăng và trục quay của Trái đất

Mặt trời, nguồn ánh sáng

Mặt trời sinh ra, sống và chết

Mặt trời thần thoại

Mặt trời và khí hậu Trái đất

Mây (Lịch sử các đám mây)

Mây phân tử

Mộc tinh

Môi trường giữa các vì sao

Mũi tên thời gian

N

Năm ánh sáng

Năng lượng sao

Năng lượng tối: một vũ trụ tăng tốc

Newton, Isaac

Ngân Hà: quan niệm hiện đại

Ngân Hà - truyền thuyết

Ngẫu nhiên và Tất nhiên

Nghịch lý Olbers

Nguyệt thực

Nguồn gốc

Nguồn gốc của sự sống trên Trái đất

Nhật thực

Nhiệt động lực học và Vũ trụ

Những sinh vật ưa các điều kiện cực hạn

Nơtrino

Núi lửa của Trái đất

Nước

Ô

Ô nhiễm ánh sáng

P

Phản vật chất

Phân tử giữa các vì sao

Phổ biến khoa học

Platon

Poincaré, Henry: nhà tiên tri hỗn độn

Pulsar

Q

Quá khứ của vũ trụ

Quang hợp

Quasar

S

Sao

Sao Bắc Cực

Sao băng

Sao chổi, những đối tượng của mê tín

Sao kềnh đỏ

Sao lùn đen

Sao lùn nâu, sao bị chột

Sao lùn trắng

Sao siêu mới loại Ia: các sao lùn trắng bùng nổ

Sao siêu mới loại II: cơn hấp hối bùng nổ của các sao nặng

Sao xêphêit

Sét

Sinh vật ngoài Trái đất

Sinh vật ưa nhiệt

Sóng hấp dẫn

Stonehenge

Sự hình thành Hệ Mặt trời

Sự hình thành thiên hà

Sự sống là gì?

Sự sống ngoài Trái đất

Sự sống trên Trái đất: ADN và sự tái tạo sự sống

Sự sống trên Trái đất: sự sáng chế ra giới tính

Sự sống và các hành tinh khổng lồ

Sự sống và Cái chết

Sự sống và entropy

Sự tăng tốc của vũ trụ

Sự thống nhất của tự nhiên

Sự thống nhất của sự sống trên Trái đất

Sự trôi dạt của các lục địa

T

Thấu kính hấp dẫn

Thí nghiệm EPR

Thị sai

Thiên hà có nhân hoạt tính

Thiên hà háu ăn

Thiên hà Tiên nữ

Thiên thạch

Thiên Vương tinh và Hải Vương tinh

Thói háu ăn của thiên hà

Thời gian đóng băng của ánh sáng

Thời gian tâm lý và thời gian vật lý

Thời gian và Chuyển động

Thời gian và Du hành tới tương lai

Thời gian và Hấp dẫn

Thời gian và quan hệ nhân quả

Thời gian và tính đồng thời

Thổ tinh

Thủy tinh

Thuyết Tha sinh

Thuyết Tương đối

Thực tại được tạo ra như thế nào?

Tia vũ trụ

Tiến động (tuế sai) của các điểm phân

Tiến hóa của vũ trụ

Tiểu hành tinh

Tinh vân hành tinh

Tinh vân hay vườn trẻ sao

Tính tổng thể của không gian

Titan và sự sống

Toán học và Tự nhiên

Tổng lượng của vũ trụ

Trái đất, hành tinh xanh

Triton

Tương lai gần của vũ trụ

Tương lai rất xa của vũ trụ

Tuổi của vũ trụ

V

Vành

Vành đai Kuiper

Vật chất tối ngoại lai

Vật chất tối thông thường

Vật liệu cấu thành hành tinh và sự hình thành Hệ Mặt trời

Vật lý thiên văn và thực tại

Vẻ đẹp và sự thống nhất của vũ trụ

Vẻ đẹp và tính đúng đắn của một lý thuyết

Vết Mặt trời

(Nguyên lý) Vị nhân

Viễn tải lượng tử

Vòng quay các mùa

Vũ điệu vũ trụ

Vũ trụ ảo

Vũ trụ dừng

Vũ trụ học

Vũ trụ luân hồi

Vũ trụ quan sát được

Vũ trụ song song

Vũ trụ thần linh

Vũ trụ thần linh-thần thoại

Vũ trụ thần thoại

Y

Vườn trẻ sao

Ý thức con người

W

***

4. Điểm nhấn

“Từ đêm đen của thời gian, con người đã đăm đắm nhìn lên bầu trời, cật vấn nó, thi vị hóa nó và thậm chí còn bi kịch hóa nó.

Mọi thứ trong vũ trụ đều thay đổi, vận động và có một lịch sử.

Vũ trụ có điểm bắt đầu, có hiện tại và sẽ có một tương lai.

Ngay cả các ngôi sao cũng không vĩnh viễn, chúng sinh ra, sống trọn cuộc đời của mình, rồi chết.

Không phải ở thang thời gian bách niên của cuộc đời con người mà là hàng triệu năm, thậm chí hàng tỉ năm.

Làm thế nào mà cái vô cùng bé lại có thể sinh nở ra cái vô cùng lớn?

Làm thế nào mà vũ trụ với toàn bộ hàng trăm tỉ thiên hà lại có thể vọt ra từ một chân không vi mô?

Mặt trời và Mặt trăng đã xuất hiện như thế nào?

Tất cả chúng ta chỉ là những hạt bụi của các vì sao và vì vậy chúng ta đều là con đẻ của thời gian.”

(Trích Bìa 4, Từ điển yêu thích bầu trời và các vì sao, Trịnh Xuân Thuận, NXB Tri thức, 2011)